Opstarten van een onderzoek.

Het opstarten van een onderzoek begint met een probleem of een idee van een opdrachtgever. Dus niet met de vraag van een bureau of student of er nog wat te onderzoeken valt. Nee de opdrachtgever heeft het idee dat zijn omzet daalt, hij wil weten wat de mobiliteit en veranderingsbereidheid is van zijn medewerkers, hij heeft een nieuwe marktkans, wil zijn producten graag beter op zijn afnemers afstemmen, etc.

Om de vraag helder te krijgen is het van belang om door te vragen. Zoals gebruikelijk in sociale vaardigheidstrainingen wordt gebruikt van de methode: actief luisteren, samenvatten en doorvragen. Als je dit voldoende doet kun je je onderzoeksvraag snel duidelijk krijgen.

Bijvoorbeeld: een student komt met een enquête en een (te) kort plan van aanpak. Er staan vragen in over de tevredenheid van de klant over het personeel. Dan is het van belang om te weten waarom deze vraag er in moet. Zijn er klachten over het personeel. Vindt de opdrachtgever zijn personeel niet goed functioneren? Is er een groot verloop in personeel? Is er een hoog ziekteverzuim?

Vragen die je een opdrachtgever kunt stellen, ter verduidelijking van de probleemstelling:

• Wat is het probleem?
• Kunt u aangeven wat de reden is van het probleem?
• Wanneer is het probleem ontstaan?
• Is er een specifieke aanleiding dat dit probleem nu ontstaan is?
• Hoe groot is het probleem, kunt u het kwantificeren (uitdrukken in aantallen of bedragen)?
• Wie zijn er bij dit probleem betrokken of voor wie heeft dit probleem gevolgen?
• Op welke afdeling speelt dit probleem?
• Wat denkt u dat de redenen zijn dat dit probleem is ontstaan?

  Neem uitgebreid de tijd om de opdrachtgever te ondervragen. Dit is de basis voor je onderzoek.

Het formuleren van een probleemstelling en een doelstelling.

Als je weet welk probleem er is bij de opdrachtgever kun je een probleemstelling en een doelstelling formuleren.

In de doelstelling omschrijf je het waarom van het onderzoek. Dus wat gaat de opdrachtgever doen met je onderzoek. Een doelstelling kan vele vormen krijgen. Veelal vraag ik aan studenten om aan te geven wat het product is wat ze opleveren en wat de opdrachtgever daar mee doet. Voorbeelden zijn dan:

Duidelijkheid krijgen in de knelpunten in de cultuur van de organisatie en de mogelijkheden om dit te verbeteren om daarmee de productiviteit te vergroten.

Inzicht krijgen in de ontwikkelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt tussen 2005 en 2010 om daarmee een goede keuze te maken binnen het personeelsbeleid op gebied van instroom.

Middels een onderzoek naar de veranderingsbereid en mobiliteit van basisschoolpersoneel van koepelorganisatie X om de knelpunten op te lossen en daarmee de kwaliteit te vergroten

Elke keer staan wat je oplevert en wat er mee gedaan gaat worden in 1 zin. Maak de doelstelling zo duidelijk mogelijk.

In de probleemstelling omschrijf je het wat van het onderzoek. Dus wat wil de opdrachtgever weten. Let er op dat je dat deels al in je probleemstelling meeneemt. Je probleemstelling is altijd een vraag en eindigt altijd met een vraagteken. Dus geen stelling maar een vraag.

Om de probleemstelling duidelijk te krijgen stel ik regelmatig aan de opdrachtgever de volgende vraag: “kunt u in 1 zin aangeven wat u precies wilt weten”. Vaak krijg je je probleemstelling dan op een presenteerblaadje aangereikt. Als het dan nog wat duidelijk is, probeer dan met de opdrachtgever te brainstormen.

Voorbeelden van probleemstellingen:

Wat zijn de knelpunten in de cultuur van de organisatie en welke mogelijkheden kan de organisatie benutten om de productiviteit te vergroten?

Wat zijn de ontwikkelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt tussen 2005 en 2010 en op welke kan het personeelsbeleid van bedrijf X daar op inspelen?

In welke mate is het basisschoolpersoneel van koepelorganisatie X veranderingsbereid en hoe groot is hun mobiliteit en hoe kan die vergroot en verbeterd worden om de kwaliteit van het onderwijs te vergroten?

Je ziet dat de probleemstelling redelijk gelijk is met de doelstelling.

Als je je probleemstelling en doelstelling duidelijk hebt ga je eerst een theoretisch kader maken. Daar baseer je je deelvragen op.

 

 

 

 

 

 

Maken van een theoretisch kader/model

Ik zie veel studenten starten met een onderzoek en dan gewoon maar doen. Dus niet eerst nadenken, maar gewoon starten met interviews of deskresearch of enquêtes. Maar hoe weet je dan dat je compleet bent, hoe zorg je dat je niet onderwerpen vergeet in je enquête of in je interview.

Een voorbeeld hiervan tref je hieronder aan. Het centrale begrip staat in het midden en de rest van de begrippen staan er om heen.

Nu is het ook veel gemakkelijker om je deelvragen te formuleren. Die kan je namelijk halen uit de eerste cirkel rondom je centrale begrip. Bijvoorbeeld:

• Wat zijn de fysieke gevolgen van stress bij de medewerkers op afdeling X
• Wat zijn de psychische gevolgen van stress bij de medewerkers op afdeling X
• Wat zijn de oorzaken van stress bij de medewerkers op afdeling X
• Wie kan de stress beïnvloeden
• Wat zijn de theorieën rondom behandeling van stress
• Welke behandeling sluit het beste aan bij de medewerkers van afdeling X

Om te komen tot een bovenstaand model is deskresearch essentieel.

Bestaande onderzoeksgegevens zoeken (deskresearch)

Om je model te maken, maar ook om daarnaast theoretische antwoorden te geven of een enquête te kunnen samenstellen is deskresearch nodig. Het is belangrijk dat je dat zo zorgvuldig mogelijk doet. Het gebruik van deskresearch is best lastig, maar als je weet hoe je het moet aanpakken dan moet je een eind kunnen komen. 

Er zijn vele organisaties die onderzoek doen en hun verslagen openbaar maken, denk aan:

• CBS
• KvK
• EIM
• EVD
• Banken, o.a Rabobank cijfers en trends
• Brancheorganisaties
• CPB
• Raad voor werk en inkomen.
• Ministeries
• Onderzoeksbureaus
• Specialisten in een vakgebied hebben vaak ook een site…
• En zo nog veel meer.

Wil je gebruik maken van wetenschappelijke artikelen dan is www.scholar.google.com  een absolute aanrader. Zo kom je in heel wat wetenschappelijke artikelen terecht. Daarnaast hebben hogescholen  en universiteiten vaak hun databanken, waar je op terecht kan. Daarnaast is er ook nog de HBO-kennisbank: http://www.hbo-kennisbank.nl/nl/page/page.view/hbo_about.page

Dan is het de vraag welke informatie moet je gebruiken. Zoek eerst alle informatie op die je bovengenoemde bronnen kan vinden. Gebruik goede zoektermen en gebruik verschillende synoniemen, afkortingen, vergelijkbare termen, etc. Je krijgt dan vanzelf een aantal rapporten of onderzoeken te zien.

Kijk dan vooral in de bronnenlijst van deze documenten, want je hebt zo weer een heel aantal nieuwe bronnen te pakken! Een ideale manier om snel het eea te vinden.

Nadat je alle informatie gevonden hebt kun je je model completer maken, een goede basis hebben voor je theoretische onderbouwing van je rapport of een goede basis voor een vragenlijst. Na het lezen van je informatie ga je voor jezelf schiften wat wel of niet bruikbaar is.

LET OP: leg elke pagina vast waar je iets gevonden hebt. Doe aan goede bronvermelding. Er is in 2011 een minister in Duitsland ontslagen omdat hij daar vroeger mee gerommeld heeft!!!!

Onderzoeksmethode

Als je weet wat je moet weten (zie je model en je deelvragen), is de vraag aanwezig hoe je dat te weten wilt komen. Er zijn vele methode te bedenken. Maar wat is nu de juiste methode? De juiste methode is die methode die antwoord geeft op je deelvragen en de punten in je model.

Bij fysiologische aspecten van stress, moet je mensen een medisch onderzoek laten ondergaan. Als je psychologische aspecten wilt meten, moet je een vragenlijst laten invullen of een interview afnemen. Wil je iets weten over de theoretische achtergronden van stress, moet je deskresearch gaan doen.

Je past je methode dus aan, aan dat wat je wilt weten. Vaak gebruik je heel veel methodes naast elkaar.

Kortweg gezegd kan je kiezen uit verschillende methodes:

 

• Vragenlijst/enquête
• Interview
• Groepsdiscussie
• Observatie
• Deskresearch

   

  De keuze is aan jou. Stem dit wel goed af met je opdrachtgever, want de keuze voor een methode bepaald veel van het eindresultaat en de kosten. Belangrijk dus om een juiste keuze te maken.

  Daarnaast is ook de volgorde van belang. Kijk naar je planning, bepaal wat je eerst nodig hebt en hoe lang elk van de methodes gaat duren.

Berekenen steekproefgrootte / steekproefomvang

• Grootte van de populatie
• Betrouwbaarheid
• Nauwkeurigheid of foutmarge
• Budget
• Tijd in verhouding tot de bereikbaarheid van de doelgroep

De formule voor een steekproef waarbij de populatie eindig is;

n>= N x z² x p(1-p) 

n>=              z² x p(1-p) 

Hierbij is:

n =       het aantal benodigde respondenten. Altijd naar boven afronden

z =       de standaardafwijking bij een bepaald betrouwbaarheids%. Dus 1,96 bij 95% betrouwbaarheid. Deze wordt heel vaak gebruikt. Zie voor andere getallen de boeken statistiek.

N =      de grootte van de populatie

p =       de kans dat iemand een bepaald antwoord geeft (in de meeste gevallen 50%)

Een goede link waar je het aantal enquêtes kan berekenen is: http://www.journalinks.be/steekproef/

• Lijst met gegevens van de opdrachtgever.
• Lijsten van KVK die je kunt kopen
• Zelf bedrijven verzamelen via bijvoorbeeld http://www.abconline.nl/
• Mensen uitnodigen via weblogs, marktplaats, etc.
• Banners plaatsen op websites die de populatie bezoekt
• Lijsten van gespecialiseerde bedrijven kopen

Maken van een onderzoeksplan

Zoals je ziet komen een aantal onderdelen die hier eerder zijn uitgewerkt in terug.

Opzetten van een enquête

Als je een enquête gaat uitzetten is het belangrijk om je vragen goed te formuleren. Dat is niet makkelijk. Je kunt geen enquête opzetten zonder een goed plan van aanpak en theoretisch model.

Hieronder volgen hier een aantal tips, waar een vragenlijst aan moet voldoen:

• Begin je enquête met een goede titel die de naam dekt.
• Verwerk het logo van de opdrachtgever en van de uitvoerder op de enquête.
• Zet onder je titel een korte inleiding met daarin de opdrachtgever, de uitvoerders, het doel van de enquête, de waarborging van de anonimiteit en de duur van de enquête. Bij grote enquêtes kun je ook werken met een voorblad waar dit op staat.
• Geef daarbij niet aan dat je onderzoek MOET doen, maar dat je onderzoek doet.

Stel jezelf de volgende controlevragen als je de vragen hebt gemaakt:

• Zitten er vragen in die niets bijdragen aan een antwoord op de deelvragen (muv de persoonlijke kenmerken)?
• Zijn alle deelvragen die je wilt beantwoorden met de enquête te beantwoorden met deze enquêtevragen?
• Kunnen alle respondenten antwoord geven op deze vraag?
• Zijn de antwoordcategorieën extreem genoeg, zodat iedereen een antwoord kan geven?
• Geef je aan hoeveel antwoorden er mogelijk zijn?
• Zijn de vragen specifiek gemaakt? Denk daarbij aan het voorbeeld over het personeel. Gaat het om personeel in het algemeen of om de deskundigheid, klantvriendelijkheid, behulpzaamheid, snelheid, voorkomen, etc.
• Heb je open vragen gebruikt als je een meer vrije mening wil hebben van de respondent en halfopen of gesloten vragen als je meer wilt sturen in de antwoorden.
• Staan de vragen in de goede volgorde?
• Staan de vragen die bij elkaar horen ook bij elkaar? Bijvoorbeeld vragen over parkeergelegenheid bij de bereikbaarheid en niet bij de garantie?
• Staan er geen twee vragen in 1 vraag?
• Als je 1 antwoord mag geven, kan je dan ook maar 1 antwoord geven?
• Als je met % werkt (bijv. verdeel je tijd die je werkt in de volgende onderdelen), zorg er dan voor dat je totaal op 100% uitkomt en niet op meer of minder.
• Als je meerdere antwoorden kan geven en je vult nee, zorgt het systeem er dan voor dat je de andere antwoorden niet meer kan geven.
• Denk aan de routing van je vragenlijst, als je een deel niet hoeft in te vullen, zorg dan bij een digitale vragenlijst dat je die vragen ook niet kan invullen.Is de zin in normaal Nederlands geformuleerd? Gebruik je overal vraagtekens en begin je elke zin met een hoofdletter? Zet je de punten en komma’s goed?
• Oogt de enquête goed? Denk daarbij dat de antwoordcategorieën mooi op 1 lijn staan. Dat het niet te propperig staat.
• Bedank de respondent aan het einde van de enquête.

Laat de enquête ALTIJD door iemand anders lezen. Die haalt er vaak nog wat fouten uit.

Zet je de enquête digitaal uit, voer dan zelf een monkey test uit. Maak rare combinaties en test of de vragenlijst aan al deze zaken voldoet.

Doe eerst een korte testenquête. Laat vier potentiële respondenten de enquête invullen voor spek en bonen en bespreek met hun de enquête.

Uitvoeren van een enquête

Bij het uitvoeren van een enquête is het belangrijk om bepaalde regels in acht te nemen.

Waar ga je de enquête houden?

Bij onderzoek naar de tevredenheid over klanten is de keuze van belang waar je gaat staan. Sta je in de winkel bij de koffiehoek, kun je mensen een kopje koffie aanbieden. Een klant is eerder geneigd om mee te doen. Niet altijd is duidelijk of de klant ook daadwerkelijk een koper is. Hij kan ook een kijker zijn die niets koopt.

Om zeker te weten dat je een koper hebt, kun je na de kassa je plaats innemen en mensen vragen om de enquête in te vullen. Niet iedereen wil op dat moment meewerken omdat ze haast hebben om te vertrekken.

Bij onderzoek inzake het imago van een winkel, is het juist slim om niet in of bij de winkel te gaan staan. De respondent kan beïnvloed worden door het feit dat hij daar klant is of vlak voor de winkel staat. De respondent dient onbevangen te zijn.

Hoe vraag je mensen? Welke zin gebruik je om mensen mee te laten werken? 

Kies een standaardzin die je bij elke respondent gebruikt. Wissel niet. Probeer van te voren uit welke zin het beste werkt. Straal vertrouwen uit en wek de indruk dat het invullen van de enquête echt nodig is. Lok mensen niet met een incentive, dat hoort niet de reden te zijn om mee te doen.  

Wat straal je uit?

Om voldoende respondenten te krijgen en een goede vertegenwoordiger te zijn namens de opleiding of namens de opdrachtgever zorg je dat je er representatief uitziet. Je hebt een professionele uitstraling.  

Wie spreek je aan oftewel de steekproefmethode?

Er zijn verschillende manieren om mensen aan te spreken.

• Willekeurig: iedereen kan aangesproken worden. 
• Systematisch: elke derde die langs de kassa komt.
• Quota: je wilt van elke groep die voorkomt in je populatie een bepaald aantal respondenten hebben om representatief te zijn. Als de groep vol is, wordt de enquête niet meer door iemand uit die groep ingevuld.